Boya Problemleri

Boya Problemleri – Boya problemleri nasıl düzeltilir.

Boya Problemleri – Boya formülasyonu sırasında çökme problemi dikkate alınmalı ve boyanın yapısı buna göre tasarlanmalıdır.

Boya Problemleri – Boya satın alırken kaliteli olanı tercih edilmelidir. Ucuz ve kalitesiz boyalar metrekare bazında kaliteli boyalarla aynı maliyete denk gelir. Ancak az bir fiyat için yapılan tasarruf, ileride büyük zararlara neden olabilir. Piyasada her kalitede boya, astar ve tiner bulunabilir. Ancak uygulamada daha iyi sonuç almak için yüzeye uygun boya, aynı firmanın astarı ve tineri kullanılması tavsiye edilir. Simdi sizlere boya ve uygulama kusurlarını hakkında bilgiler vereceğiz.

problemli boyalar
problemli boyalar

Çökme

pigmentlerin ve dolgu maddelerinin yoğunluk farkı sebebiyle boyanın sıvı bileşenlerinden ayrılarak ambalajın altına birikerek sert veya yumuşak bir çöküntü  halinde birikmesidir. Boyanın üstte kalan kısmı, kısım bağlayıcı ve solvent kısmıdır. Çökme kabaca ikiye ayrılır:

1- Yumuşak Çökme: Katı boya bileşenlerinin, boya yapısı bozulmadan dibe doğru inmesidir. Boya özelliğini yitirmediği için karıştırıldığında kolayca homojen yapısını geri kazanır. Özellikle yüksek katlı sistemler ve yoğunluk farkının büyük olduğu zinc-rich tarzı boyalarda çökme diğerlerinden daha hızlı olur. Yumuşak çökme bir boya sorunu olarak değerlendirilmez. Bütün boyalar kullanılmadan önce çok iyi karıştırılmalıdır. Boyanın çok uzun süre hareketsiz beklemiş olması çökme riskini arttırır.

2- Sert Çökme: Katı boya bileşenlerinin boyanın yapısından ayrılarak dipte sert ve karışıma müsait olmayan bir çökelti oluşturmasıdır. Bu çökelti kolay kolay karışmaz ve yüksek hızda karıştırılsa dahi homojen yapıyı uzun süre koruyamaz. Bu şekilde çökmüş boyalar yapısını kaybettiğinden kullanılmamadır.

Boya formülasyonu sırasında çökme problemi dikkate alınmalı ve boyanın yapısı buna göre tasarlanmalıdır. Boya, belirtilen raf ömrü boyunca sert çökme yapmamalıdır. Yumuşak çökme ise bazı yüksek katılı ve özel sistemlerde raf ömründen önce oluşabilir. Bu tür durumlarda kullanım öncesi çok iyi karıştırmaya dikkat edilmelidir. Depolama koşullarının elverişsizliği de (sıcaklık vb) çökme eğilimini arttıracaktır. Bu sebeple boyanın depolama koşullarına dikkat edilmesi önemlidir.

dökülen boya
dökülen boya

Kaymak Tabakası Oluşumu

1- Kaymaklanma olayı kutu içindeki boyanın hava ile temas eden yüzeyinde boya cinsine bağlı olarak ya solvent uçması ile ya da oksidasyon ile kuru bir boya filmi oluşmasıdır.

2- Herhangi bir nedenle hava alan kapalı ambalajlarda veya kullanılmış ve kapağı iyice kapatılmamış kutularda kaymak tabakası görülebilir.

3- Tatbikatta kaymak tabakasını dikkatlice almak ve boyayı iyice karıştırmak gereklidir.

4- Kaymaklanma daha ziyade alkid esaslı boyalarda görülür.

5- Boya tasarımı sırasında kapalı ambalajda raf ömrü sırasınca kaymaklanmayı engelleyici önlemler üretici tarafından alınmalıdır.

6- Boya ilk açıldığında ciddi bir kaymak tabakası görülüyorsa üreticiyle temasa geçilmelidir.

7- Açılan boyanın kaymaklanmasını önlemek amacıyla ağzının tekrar çok sıkı bir şekilde kapatılması ve hava almasının önlenmesi gerçekten çok önemlidir.

Kusma

1- Üst üste iki farklı renk sürüldüğünde alttaki boyanın renginin üste çıkmasıdır. Başlıca nedeni üste sürülen boyanın alttaki boyanın bağlayıcısını etkileyip çözmesidir.

2- Kusma çoğu zaman astarın tam olarak kuruması tamamlanmadan son kat boyanın uygulanmasında sonra oluşur.

3- Bunun dışında astar ve son kat boyalar birbiriyle uyumsuz da görülebilir.

4- En önemli çözüm birbirine uygun astar ve son kat boya sistemi seçilmesi ve yaş üstü yaş uygulamaya müsait olmayan boyaları uygulaması yapılırken astar kurumadan son katın uygulanmasıdır.

Matlaşma

1- Birçok etken son kat boya filminin matlaşmasına neden olabilir. Olağanüstü hava koşullarında (sis, yağmur, soğuk, don gibi) boyanın tatbik edilmesi halinde havadaki nem boya filminin üzerinde yoğunlaşarak mat bir görünüme sebep olabilir.

2- Çok parlak bir boyanın tam olarak sertleşmemiş bir astarın üzerine sürülmesi de mat ya da yarı mat sonuçlara götürür ve istenilen parlaklık elde edilemez.

3- Boya filmi iyi havalandırılmayan kapalı yerde kuruduğunda, buharlaşan solvent boya filminin üzerinde yoğunlaşacağından kuruduktan sonra film mat olur.

4- Boya ve astar sistemleri birbirleriyle uyumlu değilse son kat boya filmi matlaşır.

5- Ayrıca, astar tabakasının düzgün uygulanmaması, astar da tozuma veya pütürlenme olması veya alt satıhın bozuk olması durumunda son kat boya filmi matlaşır.

6- Bir başka başlıca faktörde hatalı sertleştirici ve hatalı tiner kullanımlarının da matlaşmaya neden olmasıdır.

7- Bunun yanı sıra, kompresörden veya diğer ekipmandan su gelmesi, çoğu boya sisteminde matlaşmaya ve diğer boya zafiyetlerine neden olacaktır.

kötü boyalar
kötü boyalar

Renk Ayrışması

1- Genelde birden fazla pigmentin karışımı ile oluşan renklerde, birbiriyle uyumsuz malzemelerin kullanımına bağlı olarak ortaya çıkar.

2- Boya ambalajı açıldığında, ana rengi oluşturan bir veya birden fazla pigmentin boya yüzeyine çıkması şeklinde teşhis edilir. Bu durum, eğer çok uzun süre beklemiş boyalarda ortaya çıkıyorsa zararsız biçimde geriye dönüşü olabilir. Bunu anlamak için, ayrışma yapan boya iyice, mümkünse bir karıştırıcı yardımıyla ayrışma tamamen ortadan kalkıncaya kadar karıştırılır.

3- Daha sonra 1-2 saat dinlenmeye bırakılıp bekletilir.

4- Uygulandığında sorun yaratacak boya, genelde kısa bir sürede tekrar ayrışma yapacaktır. Aksi taktirde, tekrar ayrışma yapmayan boya uygulandığında da sorun çıkartmayacaktır.

5- Bekletilmiş boyanın, ayrışma olmasa bile kullanmadan önce tekrar karıştırılması gerekir.

6- Eğer ayrışma sadece pigmentlerle sınırlı değilse, boya yüzeyindeki farklı katmanlar veya süt kesiği gibi homojen olmayan bir yapı görülüyorsa mutlaka üreticiyle temas kurulmalıdır.

Akma Sarkma

1- Uygulanan boya eğer, gerekli tiksotropik yapıya sahip değilse, belirli bir mikrondan sonra boya yüzeye tutunamaz ve yerçekimi doğrultusunda akmaya başlar. Şayet boya akmaya başladıktan kısa süre sonra kuruyup kalırsa buna sarkma denir.

2- Yüzeyin aşağı doğru, bir dalga gibi hareket etmesi ve bu şekilde kuruması şeklinde sarkma gözlemlenir. Özellikle boyanın daha yoğun olarak uygulandığı bölümlerde bu dalgalar artış gösterecektir.

3- Boyanın tiksotropisi daha da düşükse, boya damlalar halinde hareket etmeye başlar. Bu durumda, aşağı doğru akıp yol yapan damlalar gözlemlenecek, bu damlalar en aşağı ulaşmadan kurursa, yüzeyde çirkin bir görüntü olarak kalacaktır.

4- Şayet bu süreçte kurumada gerçekleşmezse boya yüzeyden akacak ve yüzeyde çok ince bir film bırakarak aşağı inecektir.

5- Sorunsuz bir boya da, yaş film kalınlığı limiti aşıldığında, önce sarkma yapacak, şayet daha da kalın uygulanmışsa akacaktır.

6- Her boyanın maksimum yaş film kalınlığı limiti (sarkma limiti) farklı olmaktadır. Çok ince kat uygulanan ve yayılması amaçlanmış boyaların limiti düşük olurken, kalın uygulama için hazırlanmış yüksek katlı boyaların limiti oldukça yüksek olmaktadır.

7- Uygulama sırasında belirlenen oranın üzerinde inceltilen boyalar akma ve sarkma yapabilir. Bunun dışında, boyanın tasarlanan film kalınlığından daha kalın uygulanmaya çalışması da buna sebep olabilir.

8- Boyanın normalden daha kalın uygulanması gerektiğinde ya birkaç kat şeklinde uygulama yapılması, ya da bu kalınlığı boyanın uygun olup olmadığının öğrenilmesi gerekir.

boya problemleri
boya problemleri

Tozuma

1- Boyanın yüzeye ulaşmadan önce havada kuruması ile yüzeyde toz şeklinde birikmesidir. Özellikle sıcak havalarda en temel boya problemlerinden birisidir. 2- Bu sorunun olası nedenleri; çok yüksek ortam sıcaklığı, yüksek tabanca basıncı, uzaktan uygulama, uygulama alanında aşırı hava akımı gibi uygulama ve ortam sorunlarıyla, yüksek katı madde oranı, ezilme yetersizliği, eksik formülasyon gibi yapısal problemler de olabilir. 3- Çoğu zaman özellikle, geniş perdeli tabanca memeleri kullanırken, etrafta ve havada toz oluşumu kaçınılmaz olur. Bu tozlar boyanacak veya boyanmış yüzeye konmadan ortamdan uzaklaştırılmalıdır.

Tozuma problemi en kolay hangi şekilde tespit edilir:

1- Boya ideal koşullarda uygulanır ve boya atılır atılmaz yüzey incelenir. Ne kadar hızlı kurumalı olursa olsun, boya yüzeye ilk düştüğünde ıslak, parlak bir görünüm vermelidir.

2- Şayet boya yüzeye konduğu anda kuru ve mat görünüyorsa, bu tozuma problemi olduğunu gösterir.

3- Bu problem, uygulama ekipmanını ayarlarını ve basınçlarını düzelterek, doğru meme tercihi yaparak, uygulama yapılan yerdeki sıcaklık, hava akımı gibi unsurları kontrol altında tutarak, koşullara uygun tiner ve retarder (geciktirici) kullanarak ve gerektiğinde boyanın içine fazladan tiner girilmesi ile çözülebilir.

sorunlu boyaları düzeltme
sorunlu boyaları düzeltme

Portakallanma

1- Yüzeyin tam yayılma yapmaması sonunda portakal kabuğu gibi pürüzlü bir hal almasıdır.

2- Boyanın hızlı buharlaşan solventlerle inceltilmesi, tatbik vizkozitesinin yüksek olması (boyanın yeterince inceltilmeden kullanılması), çok kalın tiksotropik boya uygulaması ve boyanacak yüzeyle tabanca mesafesinin uygun olmaması başlıca nedenlerindendir.

3- İnceltme tineri içine geç uçucu solvent (retarder) eklenip boyanın yayılması sağlanır.

4- En doğru uygulama ise, boyaya uygun doğru tineri kullanmak ve tiner ve boyada yaz-kış formülasyonlarına dikkat etmektir.

5- Kompresör basıncının doğru ayarlanmaması da portakallanmaya neden olur.

Buruşma

1- Birkaç nedenle buruşma ortaya çıkabilir. Bunlardan birisi, genelde oksidasyonla koruyan yağ esaslı boyalarda, gereğinden kalın uygulanmış katmanlarda görülür. Boya kalın uygulandığında hava (oksijen) boyaya temas etmez ve uniform bir kuruma sağlanamaz. Yüzey kurur fakat alttaki tabakaların kuruması gecikir ve buruşmaya neden olur.

2- Diğer bir neden, astar ve boya katmanlarının birbiriyle uyumsuz olması ve iki sisteminde birbirini kabul etmemesidir. Çift komponentli astarların üstüne hava kurumalı son kat uygulama yapılacaksa muhakkak tam kuruma beklenmelidir.

3- Diğer yandan, son kat boya sisteminin solventleri astar filmini çözecek kadar güçlü veya astar bu solvente dayanıksızsa yine buruşma görülür.

4- Son kat boya, astardan daha hızlı kuruyorsa ve astar tam olarak kurumasını yapmadan son kat uygulandıysa, alt kattaki boya kuruyup kararlı hale gelmede yüzey kapanacağından yine buruşma görülür.

Tebeşirlenme

1- Boyanın yüzeyinde veya hemen altında bağlayıcının bozulmasından dolayı gevşek toz haline dönüşmesidir.

2- Isı, UV ışınları veya oksijenin etkisiyle bağlayıcı, boya filminin yüzeyinde bütünlüğünü yitirdiği an, pigmentler kolayca dökülür hale gelir.

3- Boya sistemlerinin bazıları belirli etkenlere karşı dayanıksız olur. Mesela epoksiler UV ışınlarına karşı yeterince dayanıklı değildir ve uzun süre direk UV ye maruz kaldıkların da tebeşirlenme yapar.

 Çatlama

1- Mekanik gerilimlerden dolayı ortaya çıkar, gerilimler sıcaklık farklılıkların sonucunda da görülür.

2- Boya filminin elastikiyet sınırını aştığı anda çatlama oluşur.

3- Alt kat boyanın kurumasını beklemeden son kat boyanın sürülmesi de çatlama yapar.

4- Doğru olan şey, yüzeyin esneme potansiyelinin incelenmesi ve buna uygun esneklikte boya sisteminin seçilmesi olacaktır.

Kabarcıklanma

1- Boya sisteminin içindeki solventlerin buharı veya uygulama esnasında oluşan hapsolan hava; boya filminden atılamadan boya yüzeyi kapanır yani kurursa, bu gaz baloncukları boya filmi içinde sıkışır ve kabarcıklar oluşturur.

2- Boya formülasyonu esnasında gazların daha kolay atılmasını sağlayacak önlemler almak mümkün olmakla beraber, bu gazların oluşumunu önlemek maalesef mümkün değildir.

3- Daha çok fırın boyalarda veya gereğinden kalın olarak uygulanmış ve çabuk kuruyan boyalarda kabarcıklanma görülür. Fırın içindeki sıcaklığın daha yavaş yükseltilmesi veya boya filminin kapanmasını önleyici tedbirler almakla problem çözülür.

Soyulma

1- Boyanın yapışmasını kaybederek soyulup dökülmesidir.

2- Uygulama yapılacak yüzeyde pas, toz, su ve yağ olmamalıdır. Her zaman yüzey temizliğine çok dikkat edilmelidir.

3- Eğer yüzeyden yağ veya nem tam anlamıyla uzaklaştırılamıyorsa, buna uygun çok özel boya sistemleri kullanılmalıdır.

4- Boyanın zamanla bozulup yapışma özelliğini yitirmesi de soyulmaya sebep olur.

ucuz boyalar
ucuz boyalar

Kalkma

1- Önceden boyanmış yüzeyin üstüne diğer bir kat uygulandığında altta kalan boyanın yapısının bozularak yüzeye yapışma özelliği veya diğer özelliklerini kaybetmesidir.

2- Misal olarak alkid reçine esaslı astar boya üstüne selülozik esaslı son kat boya uygulandığında selülozik boyadaki solventler alkid reçineli boya filmini etkileyip kalmasına neden olur.

3- Bu olayın meydana gelmemesi için uygulanan boyanın solventlerinin alttaki boyayı etkilememesi gereklidir.

4- Uygun astar ve son kat seçimi çok çok önemlidir.

Geç Kuruma-Kurumama

1- Odanın yeteri kadar havalandırılmaması, boyanın nemli, kirli veya yağlı yüzeye sürülmesi, boyanın tam anlamıyla karıştırılmaması, sertleştiricisinin doğru oranda kullanılmaması, yanlış sertleştirici kullanımı, sıcaklığa duyarlı boyalarda sıcaklık aralığının dışında uygulama yapılması, yüzeyden temizlenmemiş olan deterjan veya sıvı sabun gibi uygulamaya bağlı nedenlerden ötürü veya solvent dengesinin doğru kurulmaması, sertleştiricili boyalarda reaksiyonun doğru ayarlanmaması, hava kurumalı boyalarda kurutucunun doğru verilmemesi nedeniyle görülür.

2- Reaksiyona bağlı hata yoksa boya bir süre geçince zaten kurur. Fakat bu sürede parlaklığını kaybetmesi veya üstünde toz ve kir birikmesi söz konusudur. Bu durumda boya tamamen kuruduktan sonra hafifçe zımparalanmalı ve bir kat yeni boya sürülmelidir. Boya henüz kurumamışsa, yüzey boya tineri ile silinerek boyama işlemi tekrarlanmalıdır. Boya yanlış sertleştirici vb nedenlerden ötürü hiç kurumuyorsa, yüzeyden boya tamamen temizlenmeli ve en baştan tekrar boyanmalıdır.

Fırça-Rulo İzleri

1- Bunun sebepleri; boyanın yeterince yayılamaması, çok hızlı kuruması, eski boyanın tamamen çıkarılmamış olması, boyanın tam olarak dağıtılmaması veya son kat üstünden geçerken fırçanın fazla bastırılması, kalitesiz ve sert fırça kullanımı, önceden açılmış ve birazı kullanılmış boyaların kullanıma hazır hale getirilmeden ve yeterince inceltilmeden sürülmesi olabilir.

2- Kuruduktan sonra yüzeyi yeniden boyamak bu izleri yok etmenin en iyi yoludur.

3- En son kat boyama esnasında boyanın daha fazla inceltilmesi yayılmayı arttırır.

4- Her boya gerekli yayılmayı yapmayabilir. Mesela, selülozik boyalar ve rapid boyalar çok hızlı kuruduklarından dolayı fırça ve rulo ile uygulanmaya uygun değildir.

5- Bunların yerine iyi yayılan ve geç kuruyan sentetik boyaların kullanımı daha uygundur.

6- Kullanılacak boyanın hangi yöntemle kullanılacağının araştırması iyi yapılmalıdır.

boya problemleri nasıl düzeltilir
boya problemleri nasıl düzeltilir

Yetersiz Örtücülük

1- Boyanın kapatıcılığının (opaklığının) yetersiz olmasıdır.

2- Uygulamadan kaynaklanan sebepleri; boyanın fazla karıştırılmaması, boyanın gereğinden fazla inceltilmesi, boyanın olması gerektiğinden daha uzak noktalara yayılması, emiciliği fazla olan yüzeylere astar veya macun uygulaması gibi gerekli olan yüzey hazırlıklarını yapmadan son kat boyanın uygulanması, yeterli sayıda boya katının yüzeye uygulanmaması ve boya film kalınlığının gereğinden çok düşük olmasıdır.

3- Boya katlarının sayısı arttıkça bu sorun ortadan kalkar.

4- Ahşap ya da sıva gibi emiciliği fazla olan yüzeylerde macun ve astar boya gibi gerekli yüzey hazırlıkları tamamlandıktan sonra son kat boya uygulanır.

5- Örtücülük şikayetinin yapısal nedenleri ise; örtücülüğü veren pigmentlerin yeteri kadar kullanılmaması, veya bu pigmentlerin yeteri kadar ezilip dağıtılmaması olabilir.

6- Bu tür durumlarda, boyayı daha kalın tabaka halinde sürerek sorun ortadan kaldırılmaya çalışılmalıdır. Bu durumda boya akma-sarkma yapar ve kuruması zorlaşır.

Renk Solması

1- Işık haslığı düşük, kalitesiz pigmentlerden üretilen renkli boyalarda UV ışınlarının etkisinden dolayı zaman içinde yüzeyde solmalar görülür.

2- Genel olarak sıcaklığa veya güneşe maruz kalan yerlerde rastlanan durumdur. Bundan kaçınmanın en etkili yolu ise; piyasadaki ISO ve TSE belgesine sahip firmaların kaliteli ürünlerini kullanmak ve bir pigmenti kullanmadan önce ışık haslığını iyi kontrol etmektir.

3- Sıcaklıkta pigmentler için önemli bir kriterdir ve her pigmentin dayanabileceği sıcaklık limitleri farklıdır.

4- Pigmentler muhakkak kullanılacakları boya sisteminin maksimum dayanım sıcaklığının üstünde bir sıcaklık mukavemetine sahip olmalıdır.

5- Bunun dışında bazı pigmentler bazı kimyasallarla, örneğin sertleştiriciler gibi reaktif malzemelerle bozularak renk solması veya renk değişimine neden olur. Bu tür bir sorun boyada tespit edildiği zaman hemen üretici firmaya başvurulmalıdır.

İğne Deliği-Açma

1- Boya ekipmanına, boya sistemine veya uygulanacak olan yüzeye, yüzey gerilimini değiştirecek bir kimyasal dahil olursa (silikonlar, yağ vb gibi), boya uygulandıktan sonra boya yüzeyinin bozulmasına neden olur.

2- Bu kimyasallar, yüzey gerilimi dengesini bozarak, boya yüzeyinde delik delik görünüme neden olurlar. Bu durum, kimileri tarafından”kraterlenme” veya”silikon açması”olarak da bilinmektedir.

3- Özellikle hammerton desenli boya uygulanan yerlerde, bu boyanın içindeki özel silikonlar etrafa bulaşırsa, aynı ortamda kullanılan boyaların yüzeyleri bozulur.

4- Oto boya kabinlerinde çalışanlar, bu gibi kimyasalların gelmesini önlemek amacıyla parfüm bile kullanmaktan kaçınırlar.

5- Yine, boya ekipmanından, kompresörden vb yağ, su gibi maddeler geliyorsa, buda yüzeyde açmalara neden olur. Bunun engellenebilmesi için, kompresörlerde mutlaka filtreler kullanmalı, ekipmanlar her zaman çok temiz tutulmalıdır.

Ayrıca bakınız;


boya problemleri, boya problemleri nasıl düzeltilir, ucuz boyalar, sorunlu boyaları düzeltme, problemli boyalar, kötü boyalar, dökülen boya, boya ve uygulama kusurları, boya sorunları, boya sorun ve çözümleri, duvar boyası neden dalgalı olur, oto boya kabarması